การแปลผลข้อค้นพบจากการวิจัยในลักษณะตีความและประเมินผลเพื่ออธิบายและยืนยันความสอดคล้องและความแตกต่างระหว่างข้อค้นพบและสมมติฐานการวิจัย และอภิปรายเพื่อเชื่อมโยงระหว่างผลการวิจัยที่ได้กับผลการวิจัยที่ผ่านมา ตลอดจนแนวคิด ทฤษฏีที่ใช้เป็นกรอบความคิดในการวิจัย
1. ศึกษาอะไร
2. ผลที่ได้รับเป็นอย่างไร
3. เป็นเพราะอะไร
4. สอดคล้องกับใคร
ศึกษาอะไร
ผู้วิจัยระบุให้ผู้อ่านทราบว่างานวิจัยชิ้นนี้มีสมมติฐานหรือวัตถุประสงค์ของการวิจัยอย่างไร
ผลที่ได้เป็นอย่างไร
ผู้วิจัยกล่าวถึงข้อค้นพบที่ได้หลังจากทดสอบสมมติฐานที่ตั้งไว้ มักใช้ข้อความว่า
"ผลการวิจัยพบว่า..........."
สาเหตุที่ส่งผลต่อการทดลอง
ผู้วิจัยให้เหตุผลว่าผลการวิจัยที่ค้นพบเกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น มีการประมวลหลักการแนวคิด มักใช้ข้อความว่า "ทั้งนี้เนื่องจาก..............(ให้เหตุผล)"
การยืนยันผลการศึกษา
การยืนยันผลการวิจัยด้วยการบอกให้ผู้อ่านทราบว่าข้อค้นพบนี้มีใครทำวิจัยและพบลักษณะเดียวกัน ผู้วิจัยมักใช้ความว่า "ผลการวิจัยครั้งนี้สอดคล้องกับงานวิจัยของ........ที่พบว่า....."
รูปแบบการอภิปรายผล
ทองสง่า ผ่องแผ้ว (2550) กล่าวว่า จากผลการวิจัยมีประเด็นที่น่าสนใจนำมาอภิปรายผล ดังนี้
แบบที่ 1 ให้นำการอธิบายเหตุผล หลังสรุปผลการวิจัย
1. กรณีสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้
..(ผลการวิจัย)...............สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้วไว้ ทั้งนี้เพราะ/อาจเป็นเพราะ ...(อธิบาย
เหตุผลที่น่าเชื่อถือ ลักษณะที่เกิดผลดังกล่าว มีการอ้างอิงทฤษฏีกล่าวถึงความสำคัญของผลการวิจัยและความจำเป็นสำหรับการวิจัยเพิ่มเติม)... สอดคล้องกับผลงานวิจัยของ .....(ยกงานวิจัยที่สอดคล้องกับผลการวิจัยเท่านั้นมาเขียนจากบทที่2 หัวข้องานวิจัยที่เกี่ยวข้อง)..
2. กรณีไม่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้
..(ผลการวิจัย)...............ไม่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ ทั้งนี้เพราะ/อาจเป็นเพราะ ...
(อธิบายเหตุผลที่น่าเชื่อถือลักษณะที่เกิดผลดังกล่าว มีการอ้างอิงทฤษฏีกล่าวถึงความสำคัญของผลการวิจัยและความจำเป็นสำหรับการวิจัยเพิ่มเติม)... สอดคล้องกับผลงานวิจัยของ .....(ยกงานวิจยัที่สอดคล้องกับผลการวิจัยมาเขียนจากบทที่ 2 หัวข้องานวิจัยที่เกี่ยวขอ้ง)..
แบบที่ 2 ให้นำการอธิบายความสอดคล้องกับผลการวิจัยหลังสรุปผลการวิจัย
1. กรณีสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้
..(ผลการวิจัย)...............สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว.้. สอดคล้องกับผลงานวิจัยของ .....(ยกงานวิจัยที่สอดคล้องกับผลการวิจัยหรือศึกษาเท่านั้นมาเขียนจากบทที่ 2 หัวข้องานวจิยัที่เกี่ยวข้อง)..ทั้งนี้เพราะ/อาจเป็นเพราะ...(อธิบายเหตุผลที่น่าเชื่อถือลักษณะที่เกิดผลดังกล่าว มีการอ้างอิงทฤษฏีกล่าวถึงความสำคัญของผลการวิจัยและความจำเป็นสำหรับการวิจัยเพิ่มเติม)...
2. กรณีไม่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้
..(ผลการวิจัย)...............ไม่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว.้. สอดคล้องกับผลงานวิจัยของ .....
(ยกงานวิจัยที่สอดคล้องกับผลการวิจัยหรือศึกษาเท่านั้น มาเขียนจากบทที่ 2 หัวข้องานวิจัยที่เกี่ยวข้อง)..ทั้งนี้เพราะ/อาจเป็นเพราะ ...(อธิบายเหตุผลที่น่าเชื่อถือลักษณะที่เกิดผลดังกล่าว มีการอ้างอิงทฤษฏีกล่าวถึงความสำคัญของผลการวิจัยและความจำเป็นสำหรับการวิจัยเพิ่มเติม)...